Verrassing.
Dat is een kleine verrassing, nietwaar? We doen toch niet aan politiek? Inderdaad, sinds de afgang van Jan van Leiden (voortgekomen uit de anabaptisten) in Munster weten we wel beter. Politiek en Baptisten Gemeenten horen niet samen; politiek hoort in elk geval niet op de kansel. Nou is het verleidelijk om daar nog even over door te gaan, maar dat doe ik niet, want dan gaat het over iets anders dan ik wil zeggen. Het gaat namelijk niet om politiek maar om mensenrechten. Br. Karl Heinz Walter (voormalig algemeen secretaris van de Europese Baptisten federatie) heeft dat een keer duidelijk gemaakt in een briljante lezing over de opkomst van de anabaptisten (de zogenaamde wederdopers). Hij toonde aan, dat van meet af aan in die beweging gepleit is voor vrijheid van geloof en meningsuiting.

Staatskerk.
Is dat dan zo bijzonder? Nou in die tijd wel (en misschien nu nog wel steeds!). In de tijd van de Reformatie kende je alleen de staatskerken. Elke kerk hoorde bij een staat, elke staat had zijn kerk. In Duitsland was het zelfs zo, dat de verschillende vorstendommen de godsdienst van hun koning, prins of graaf moesten aannemen. Jezelf onafhankelijk van de staatskerk opstellen werd gezien als landverraad en zal zodanig ook behandeld – het leverde een heleboel martelaren op.
Baptisten zijn het eens over de rechten van de mens. Dat correspondeert met onze geloofsovertuiging, dat iedereen de vrijheid moet hebben een persoonlijke geloofskeuze te maken: eerst voor Christus en vervolgens ook voor zijn gemeente. We hopen natuurlijk stiekem dat iedereen dan Baptist wordt (en dat gebeurt volgens mij ook tenslotte…) maar ook wanneer mensen kiezen voor een volstrekt andere godsdienst, moeten ze die kunnen uitoefenen in vrijheid, zodanig dat de godsdienstvrijheid van anderen er niet mee in het geding komt.

Dissidente beweging.
Baptisten komen voort uit een dissidente beweging. Onze geloofsgemeenschap in Nederland is ontstaan omdat mensen persoonlijk zich niet meer konden verenigen met de leer en praktijk van de N. H. staatskerk Ze vielen dan ook op met hun doop en hun gemeentevergaderingen (die een enkele keer aanzienlijk spektakel opleverden en weinig stichting, maar meestal gelukkig tot zegen waren voor iedereen). Ze voegden zich niet naar het grote patroon. Ze waren er mordicus op tegen, dat de staat iets te zeggen zou hebben over gemeente en geloof. De lokale gemeente beslist wat bindend is voor de geloofsgemeenschap. Die maakt uit waar je het over eens moet wezen om Baptisten Gemeente te zijn, en waarover je het vriendelijk oneens kunt zijn, zonder de eenheid van de gemeente kapot te maken. Het betekent ook, dat je binnen onze gemeenten heel wat verschil van mening kunt hebben en verdragen. En soms verdraagt het helemaal niks – als het om de kernpunten gaat! Want daar moeten we het over eens zijn, anders zijn we niet meer Nieuw Testamentische gemeente.

Wereldsituatie
Wanneer we kijken naar de situatie van onze gemeenten in de wereld, is onmiddellijk duidelijk, dat mensenrechten nog steeds van het allergrootste gewicht zijn. Tallozen van onze broeders en zusters worden vervolgd vanwege hun geloof. Op vele plaatsen heerst geen geloofsvrijheid en daar lijden juist onze gemeenten onder. (Nog in de vorige eeuw schreef een patriarch van de vroegere staatskerk in de een Oost-Europees land in een radiotoespraak de misoogst toe aan Baptisten!) De rechten van de mens zijn noodzakelijk om in vrijheid voor Christus te kunnen kiezen. Het is niet een politiek gegeven maar een geloofszaak. Wij zijn er al zo mee vertrouwd, dat we er niet eens meer aan denken hoeveel die vrijheid waard is. En pas op het moment, dat het ons ontnomen dreigt te worden bedenken we met een schok hoe belangrijk dit is – voor ieder mens en niet alleen voor Baptisten. Daarom zijn we het daar met elkaar volgens mij ook over eens.